Amerika Birleşik Devletleri ve bazı Avrupa Birliği ülkelerinin sağlık alanında önemli kurumları tarafından finanse edilen, birçok ülkede iş sağlığı alanında yayınlanmış ileriye dönük çalışmaların ve Çalışan Nüfusta Bireysel Katılımlı Veri Meta Analizi (IPD-Work) Konsorsiyumu bilgilerinin değerlendirildiği ve Lancet dergisinde bugün yayınlanan meta analize göre “fazla çalışmak” kalp ve damar sağlığınıza hiç de iyi gelmiyor.

Geçmiş verilerin değerlendirildiği bu çalışmada, kalp damarı (koroner) hastalığı açısından, başlangıçta bir sorunu olmayan toplam 603.808 kişide, ortalama 8.5 yıllık takip süresi içinde 4768 olay (ölüme neden olmayan kalp krizi veya koroner nedenli ölüm) gerçekleştiği tespit edilmiş. İnme değerlendirmesi de, yine başlangıçta bir belirtisi olmayan 528.908 kişinin ortalama 7.2 yıllık takiplerinde ortaya çıkan 1722 inme veya inmeye bağlı ölüm vakası üzerinden yapılmış.

Yapılan analizlere göre inme riski, haftada 55 saatten fazla süreyle çalışanlarda, 35-40 saatlik standart süreli çalışanlara oranla %33 artmış olarak bulunmuştur. Aynı çalışma süreleri için, koroner kalp hastalığı riskinin çok çalışanlarda %13 daha fazla olduğu tespit edilmiştir. Çalışma süresi-inme bağıntısı daha belirgin görünse de, çalışma sürelerine göre ortaya çıkma sıklığı her 2 hastalık için de istatistiksel olarak anlamlı bir farka işaret ediyor.

Bilimsel değeri yüksek ileriye dönük çalışmaların meta analiz şeklinde incelenmesiyle yüksek sayıda olgu üzerinde (5 milyon kişi yıllık toplam takip süresi) değerlendirme yapmak mümkün olmuş, böylece sonuçların güvenilirlik seviyesi daha da artmıştır. Ayrıca yaş, cinsiyet, sigara ve alkol kullanımı, vücut kitle indeksi gibi kalp ve damar hastalıklarının ortaya çıkmasında risk faktörü olduğu bilinen değişkenlerin sonuç üzerine olası etkileri de, yüksek denek sayısı sayesinde ortadan kaldırılabilmiştir.

Çalışma süresinin uzun olmasını olumsuz bir durum olmanın ötesinde, anılan hastalıklar için bir “risk faktörü” olarak kabul etmek için yeterli dayanağımız var gibi görünüyor. Fazla mesai yapması düşünülen çalışanların ön muayene ve periyodik muayenelerinde gösterilecek özeni arttırmaya yetecek kanıt değerine sahip bu çalışmanın, iş sağlığı düzenlemeleri açısından da büyük sonuçlar doğuracak olması kaçınılmazdır. Bu risk faktörünü merkeze alan ileriye dönük çalışmaların yapılmasıyla daha değerli bilgiler elde etmeyi umarken, “değiştirilebilir” oluşunun bir kez daha altını çizmemiz gerekir.