Güneş’e en yakın, bize 77 milyon kilometre uzakta, aydınlık yüzü 427 ˚C, karanlık tarafı -170 ˚C, kendi ekseninde dönerken ağırbaşlı (1 günü=59 Dünya günü), Güneş’in çevresinde afacan (1 yılı=88 Dünya günü), gök cisimlerinden en çok "çeken" gezegen olduğunu yüzeyindeki izlerden anladığımız Merkür, gerilemeleri kadar sık yaşanmayan transiti (Güneş diski önünden geçişi) ile yine gündemimizde…

Gökbilimciler tarafından ilk kez 1600’lü yıllarda gözlemlenen bu transit yarın, yani 9 Mayıs günü Türkiye’den de rahatlıkla izlenecek. Bir Dünya yılı içinde Güneş’i yaklaşık 4 kere tavaf eden Merkür’ün transiti ilginç şekilde yüz yılda 13 kez gözlemlenebiliyor. Bu geçişleri büyük çoğunluğu (%70) Kasım ayında gerçekleşirken üçte biri de Mayıs ayında oluyor. Transitin görece nadir olarak gerçekleşmesi (gerçekleşme, kuantumsal olarak bizim onu ölçmemiz, gözlemlememiz anlamına geliyor aslında) bu küçük gezegenin izlediği yolda gizli. Dünya’nın Güneş çevresindeki yörüngesine (ekliptik) göre 7˚ eğim yapmış bir yörüngede olduğundan Merkür’ün sık geçişlerin sadece yaklaşık 30’da birini görme şansına sahibiz.

1974’te Mariner 10’un yakın geçiş yaptığı, 2011’den beri yörüngesinde olan Messenger’ın daha birkaç gün önce, çektiği 300,000 fotoğrafı birleştirerek oluşturduğu topografik haritası elimize ulaşan Merkür’ü, yüzeyini de detaylı olarak incelediğimiz bu günlerde Güneş diski önünden geçerken görmek anlamlı olacak.

Ankara’da yaşayanlar saat 14:12’de, Güneş diskinin yaklaşık saat 9 hizasından gözlem alanına girecek Merkür’ü yörünge boyunca takip etmek için 21:42’ye kadar zamanı olacak. Merkür eğimli bir yol izleyerek saat 4-5 hizasından diski terk edecek. Özel filtreler olmaksızın Güneş’e bakmanın son derece tehlikeli olduğunu hatırlatarak Ankaralıları İncek’teki Ankara Üniversitesi Kreiken Rasathanesi’ne davet ediyorum. Özel etkinlik boyunca gözlem yapmanın yanı sıra konuyla ilgili detaylı bilgilere de ulaşabilirsiniz. Alternatif olarak da http://meteo.ankara.edu.tr/merkur_gecisi genel ağ adresinden transite sanal olarak şahitlik yapabilirsiniz.

Yarınki geçişi kaçıranlara 2019, 2039 ve 2049 tarihlerini ajandalarına eklemelerini öneririz.

21.42 Kreiken Rasathanesi resmi sitesinde belirtilen transitin gökbilimsel olarak tamamlanma saatidir. Gözlem, Güneş'in batımıyla sona erecektir.

 

---

Kaynak: 

• http://rasathane.ankara.edu.tr/?p=13314


• http://eclipse.gsfc.nasa.gov/transit/catalog/MercuryCatalog.html


• http://www.nasa.gov/feature/first-global-topographic-model-of-mercury

Görsel Telif: NASA

---