Post Author Avatar
Gürkan Akçay
Boğaziçi Üniversitesi - Yazar / Editör
Birçok şair mavi gözlere dair deniz ya da gökyüzü benzetmesi yaptığında, muhtemelen edebi anlamda kinaye sanatını kullandıklarını düşünüyorlardı. Farklı bir açıdan bakıyor olsa da, fizik de; mavi gözlerdeki renk oluşumunu deniz ve gökyüzüne benzetiyor.

Gözleriniz mavi (ya da yeşil) değilse, gözleriniz pigment hücreleri içeriyor demektir.

Gözlerinizin renkli kısmı iris olarak adlandırılır ve iki katmandan oluşmuştur; arkada epitelyum(epitel doku) ve önde stroma vardır.
Epitelyum iki hücre kalınlığındadır ve siyah-kahve pigmentleri içerir. Bazı insanların gözlerindeki siyah noktalar, epitelyumun zirve yapmasından kaynaklanır.

Stroma ise renksiz kollagen liflerden oluşur. Bazı durumlarda stroma; koyu renk pigmenti olan melanin içerir ve bazen de aşırı kollagen birikmesi (tortu) içerir. İşte bu iki faktör sizin göz renginizi kontrol eder.

Örneğin; kahverengi gözler, koyu renk veren kollagen tortusuna bağlı olmaksızın ışığın büyük çoğunluğunu absorbe eden stromalarında yüksek konsantrasyonda melanin içerir.

Yeşil gözlerde melanin bulunmaz, fakat aynı zamanda yeşil gözlerde kollagen tortular da yoktur. Bunun anlamı da, irise giren ışığın bir kısmı pigment tarafından absorbe edilirken, stromada bulunan partiküller; Tyndall efektinin(1) bir sonucu olarak ışığı saçar ve bu da ortaya mavi renk tonunu çıkarır. Mavinin, kahverengi melanin ile birleşmesiyle gözler yeşil görünür.

Mavi gözlü insanlarda ise hiç pigment bulunmayan, tamamen renksiz bir stroma vardır ve aynı zamanda aşırı kollagen tortusu da içermez. Bu da şu anlama geliyor; irise giren ışığın tamamı yine Tyndall efektinin bir sonucu olarak atmosfere geri saçılır. Melanin yokluğunda, tabaka yarısaydamdır (içeri giren ışık rastgele saçılır) ve bu tabakaya giren ışığın belirgin bir kısmı saçılma ile yeniden ortaya çıkar. Saçılım kısa dalga boylarında daha çok kendini gösterir. Bu yüzden, uzun dalga boyları kısa olanlar kadar havaya geri yansıtılmaz. Kısa dalga boyları mavi olduğu için, bu gözden gelen ışıkta mavimsi bir ton oluşturur.

Yani mavi gözler aslında renksiz gözlerdir.

(1)Tyndall efekti: Işığın kolloid (homojen görünümlü heterojen karışım) içindeki parçacıklardan veya bir süspansiyondaki küçük parçacıklardan saçılmasıdır. Tyndall efekti altında uzun dalga boyu daha çok geçirilir, kısa dalga boyu ise saçılım ile daha çok yansıtılır.




Kaynakça:
1- Paul Van Slembrouck, "Structural Eye Color is Amazing", https://medium.com/@ptvan/structural-eye-color-is-amazing-24f47723bf9a
2- Burt Dubow, "Eye Color", http://www.allaboutvision.com/conditions/eye-color.htm
3- Fiona Macdonald, "This is how blue eyes get their colour", http://www.sciencealert.com/this-is-how-blue-eyes-get-their-colour
Kaynak ve İleri Okuma
Etiket

Projelerimizde bize destek olmak ister misiniz?

Dilediğiniz miktarda aylık veya tek seferlik bağış yapabilirsiniz.

Destek Ol

Yorum Yap (0)

Bunlar da İlginizi Çekebilir