Oxford Üniversitesi Doğal Tarih Müzesi'nde bu yıl gerçekleştirilen Uluslararası Biyomoleküler Arkeoloji Sempozyumu'nda evrimsel genetikçi Eva-Maria Geigl tarafından yapılan sunumda, mitokondriyal DNA çözümlemelerine dayanarak kedilerin evcilleştirilme öykülerinin incelendiği çalışmanın sonuçları paylaşıldı.

Günümüzdeki evcil kedilerin atalarına ilişkin daha fazla veri toplayabilmek amacıyla, araştırmacılar dünya çapındaki farklı arkeolojik alanlarda bulunan 209 kediye ait mitokondriyal DNA'yı mercek altına aldı. Geigl'ın yanı sıra Thierry Grange ve Claudio Ottoni'den oluşan ekibin incelediği örneklerin yaşı 15.000 ile 300 yıl arasında değişiyor.

Örneklerin dizilenmesinin (İng. sequencing) ardından, bilimciler kedilerin insanlarla dost oluşunun tarihi hakkında bazı ilginç keşifler yaptı. Bunlardan ilki, görünüşe göre iki büyük göç dalgasının yaşanmış olması. Göçlerin birincisi insanların tarım yapmaya başlamasından hemen sonra, ikincisi ise kedilerin eski Mısır'da evcilleştirilmesini takiben gerçekleşmiş.

Eski Mısır'da Mürekkep Lekeli Tekir Yoktu

Araştırmacılar, ilk dalganın ardında yatan nedenin, insanların yetiştirdiği ekinlere dadanan ve sayıları sürekli artan kemirgenleri kedilerin avlayabiliyor oluşu olduğunu düşünüyorlar. Bulgular, Bereketli Hilal'de yaşayan kediler ile Akdeniz'in diğer bölgelerindeki kediler arasında bağlantı olduğunu gösteriyor. İkinci göç dalgası ise bundan birkaç bin yıl sonra olmuş ve muhtemelen Mısır'dan dışarı göçen insanlara bağlı olarak gelişmiş. Yine bulgulara bakılırsa, Mısır'daki kediler ile Avrasya ve Afrika'nın bazı bölgelerindeki kediler de bağlantılı görünüyor. Bu da çiftçilerin ve denizaşırı yolculuğa çıkanların, yine kemirgenlerle baş edebilmek için kedilerini de yanlarında götürmelerinden kaynaklanmış olabilir.



Araştırmadan çıkan başka şaşırtıcı sonuçlar da var. Anlaşılan o ki, sertlikleri ile bilinen Vikinglerin de kedilere karşı zaafı varmış. 1000 yıllık bir Viking mezarında bulunan kedi, kendisine bakan insan ile aynı yere gömülmüş. Yeni yapılan bir diğer keşif de, mürekkep lekeli tekir (İng. blotched tabby) kedilerin var olmasına neden olan mutasyonun, Orta Çağ'a kadar ortaya çıkmamış olduğunu ortaya koyuyor.

İnsanların yaşamlarını sıklıkla paylaştıkları bir diğer tür olan köpeklerin evcilleştirilmesine ilişkin çok fazla araştırma var olmasına rağmen, kedilerin insanlara yakınlaşma tarihinin yeterince aydınlanmadığını vurgulayan ekip üyeleri, bu çalışmanın ilerideki yapılacak daha geniş çaplı araştırmalara öncülük etmesini umduklarını belirtiyorlar.

---

Kaynaklar:

• Nature, "How Cats Conquered the World (and a Few Viking Ships)"
  < http://www.scientificamerican.com/article/how-cats-conquered-the-world-and-a-few-viking-ships/?WT.mc_id=SA_FB_BIO_NEWS >


• Phys.org, "DNA study offers some hints of cat domestication history"
  < http://phys.org/news/2016-09-dna-hints-cat-domestication-history.html >

---