Post Author Avatar
Baran Bozdağ
Boğaziçi Üniversitesi - Yazar / Editör
Geçtiğimiz haftalarda, Molecular Psychiatry'de yayımlanan bir çalışmada; ağır marijuana (marihuana) kullanıcılarının dopamin sistemlerinin hasar gördüğü tespit edildi. Beynin; işler bellek (kısa süreli hafıza veya working memory), dürtüsel davranış ve dikkat ile ilgili bölümü olan striatum bölgesindeki dopamin salımının azaldığının keşfedilmesi, daha önce benzer etkilerin kokain ve eroin gibi uyuşturucu maddelerde de tespit edilmiş olması ile birleştirilince, madde bağımlılığı (bu konu özelinde kanabis) konusundaki eksik parçalardan birinin tamamlanmasını sağladı.

Özellikle de gençler arasında gittikçe yaygınlaşan ve bazı ülkelerde de gerek tıbbi gerekse keyif verici madde olarak belirli dozlarda yasal olarak kullanılan marihuana, bilimcilerin de ilgisini çekiyor ve bilhassa beyindeki bazı kilit bölgelerde, bu bitkinin kulanımının bağımlılık yapıcı etkilerinin olup olmadığı araştırılıyor.

Yeni yapılan bir araştırmada, yaşları 21 ile 40 arasında değişen kanabis bağımlısı 11 yetişkin (kanabis grubu) ve kontrol grubu olarak da 12 sağlıklı ve bu bitkiye bağımlılığı olmayan bireyden yararlanıldı. Ortalamaya bakıldığında kanabis grubunun kullanmaya 16 yaşında başladığı ve 20 yaş civarında kanabise bağımlı hale geldikleri görüldü. Yine ortalamaya göre son 7 yıllarında, bu grup bağımlı kalmaya devam etti ve/veya ediyor. (burada katılımcı sayısının azlığından dolayı, ortalama başlama ve bağımlı olma yaşları değişkenlik gösterebilir ancak arada geçen yıl sayısının nispeten daha sağlam bir veri olduğu görülüyor) Araştırmanın gerçekleştirilmesinden önce, tüm kullanıcı katılımcıların bir ay süre ile her gün marijuana içmeye devam etti.

Pozitron emisyon tomografi (PET) kullanılarak, beyindeki dopamin reseptörlerine bağlanan bir molekülün işaretlenip takip edilmesi ile, bilim insanları striatum ve alt bölgelerindeki (dorsal ve ventral striatum), striatum dışında  talamus, orta beyin ve globus pallidus'daki dopamin salınımını ölçmeyi başardılar. Kanabis kullanıcıları, bu işlemden önce bir hafta süreyle, maddeden uzak durmaları sağlanarak hastanede kaldı. Bu uygulamada amaçlanan şey,maddenin ani etkileri veya kullanım sonrası etkilerinden bağımsız olan uzun vadeli etkilerini test etmektir. Katılımcılara dopamin salınımını ortaya çıkarma amacı ile amfetamin verildi. Dopamin salınımı kapasitesinin ölçümü için de, dopamin reseptörüne bağlanacak olan işaretlenmiş (radiolabeled) molekülün, bağlanma yüzdesi gösterge olarak alındı.

Kontrol grubuna da aynı testlerin uygulanması sonucunda, kanabis kullanıcılarının; striatum ve çağrışımsal öğrenme ile duygu-motor öğrenme (sensorimotor learning) ile ilgili alt bölgeleri ve de globus pallidus bölgelerinde önemli ölçüde daha düşük dopamin salgıladıkları görüldü.

Araştırmacılar aynı zamanda, striatumun kilit bir alanındaki dopamin salınımı ile öğrenme ve işler bellek görevlerindeki bilişsel performans arasındaki ilişkiyi de açımlamaya çalıştı. Gruplar arasında bu performans açısından bariz bir fark görülmese de, tüm katılımcılara bakıldığında düşük dopaminin, daha kötü bilişsel performans göstermeye sebep olduğu gözlemlendi.

Araştırmanın baş yazarı ve Columbia University Medical Center'da (CUMC) psikiyatri profesörü olan Anissa Abi-Dargham konu ile ilgili : "Aslında düşük dopaminin, önceden mi var olan yoksa ağır kanabis kullanımı sonucunda mı ortaya çıkan bir durum olduğunu kesin olarak bilemiyoruz. Ancak alt metinde, uzun vadede aşırı kanabis kullanımının dopaminerjik sistemde bozulmalara ve bozulmaların da öğrenme ve davranış üzerinde çeşitli negatif etkiler oluşmasına sebep oluyor." açıklamasını yaptı.




Kaynak : E van de Giessen, J J Weinstein, C M Cassidy, M Haney, Z Dong, R Ghazzaoui, N Ojeil, L S Kegeles, X Xu, N P Vadhan, N D Volkow, M Slifstein, A Abi-Dargham. Deficits in striatal dopamine release in cannabis dependence. Molecular Psychiatry, 2016; DOI:10.1038/mp.2016.21




 
Kaynak ve İleri Okuma
Etiket

Projelerimizde bize destek olmak ister misiniz?

Dilediğiniz miktarda aylık veya tek seferlik bağış yapabilirsiniz.

Destek Ol

Yorum Yap (0)

Bunlar da İlginizi Çekebilir