Birinin fikrini verimli bir şekilde nasıl değiştirebilirsiniz?

Münazara, bir noktada bir sanat olarak kabul edilir. Münazaralarda çoğu zaman, gerçekten inanılan bir konu savunulmaz. Rakiplerin veya izleyicilerin duygularına hitap ederken aynı zamanda rakibin argümanlarının mantığı dikkatlice incelenir ve karşı savlar üretilir. Bu beceri, benzersiz bir şekilde sadece insana ait, bilişsel-duygusal bir eylem olarak kabul edilir.

Peki, yapay zekâ (AI) tarafından desteklenen bir makine, bir insanla tartışmasında izleyicileri başarılı bir şekilde ikna edebilir mi? İsrail, Hayfa'daki IBM Research araştırmacıları, bu sorunun cevabının evet olduğunu düşünüyor!

Birkaç yıldır geliştirilmekte olan otonom bir münazara sistemi olan Project Debater, insanlara karşı mantıklı argümanlarıyla tartışabiliyor, seçilen bir konu hakkında bir tartışmada taraf tutabiliyor ve bakış açısının neden doğru olduğuna dair güçlü kanıtlar sunabiliyor.

Nisan 2021'de Nature'da yayınlanan bir çalışmada açıklanan yapay zekâ, henüz bir insanın mantığını aşabilecek noktada değil, ancak 2019'da yeteneklerinin halka açık bir şekilde gösterilmesi, yapay muhakeme kabiliyetinin ne kadar ilerlediğini açıkça gösterdi.

Project Debater ve Harish Natarajan Karşı Karşıya

Project Debater ve çoğu yarışma zaferini elinde tutan rakibi Harish Natarajan’ın karşı karşıya geldiği münazarada, tartışılması istenen konu; "Okul öncesi eğitimler için ailelere devlet tarafından mali yardım sağlanmalı mı?” idi. Her birinin Oxford formatında yapılacak tartışmaya hazırlanmak için sadece 15 dakikası vardı.

Bu münazara formatı, her iki taraftan gelecek 4 dakikalık bir açılış konuşmasından, bir dizi yanıttan ve bir kapanıştan oluşur. Her bölümün katı bir zaman sınırı vardır. İzleyiciler, hem tartışmadan önce hem de sonra kendi bakış açılarına göre oy verir (support (destek), object (itiraz), undecided (kararsız)) ve kim daha fazla oy alırsa o kişi kazanan olarak kabul edilir. Bu münazarada ek bir önlem olarak, izleyicilerden hangi tarafın daha bilgilendirici olduğuna dair de oy vermeleri istendi.

Önerge, belirlenmiş bir listeden gelmesine rağmen, her iki taraf da o konu hakkında özel olarak eğitilmedi. Kalem ve kâğıtla donanmış Natarajan, kaşlarını çattı ve karalamalar yaparak karşı argümanlarını oluşturdu. Bu sırada, zarif, insan boyutunda siyah bir küp içine yerleştirilmiş Debater, konuyu destekleyen argümanları belirlemek için on milyar cümle ve yüz milyonlarca belgeden alıntı yapmak için IBM'in bulut bilişim altyapısına sıçradı. Daha sonra, bu bilgileri (gerçekler, istatistikler ve hatta ahlaki argümanlar) anlamlı noktalara formüle etmek için önceden oluşturulmuş argümanlardan oluşan bir çerçeve kullandı. Bir yapay zekanın büyük miktarda farklı bilgiyi ayrıştırıp ilgili bölümleri birbirine bağlamaya çalıştığı bu yönteme “argument mining” yani “argüman madenciliği” adı veriliyor.

Debater, daha ilk dakikadan seyirciyi ve rakibini kendine referans veren bir cümleyle büyüledi: 

"Münazara yarışmalarında insanlara karşı kazanılan zaferlerde dünya rekorunu elinde tuttuğunu duydum, ama daha önce hiç bir makineyle tartışmadığına emin gibiyim. Geleceğe hoşgeldin."

Sonraki yarım saatte Debater, okul öncesi eğitimlerin devlet tarafından sübvanse edilmesi gerektiğini savundu. Devlet tarafından verilen bu yardımın, yoksulluğun olumsuz stresinin üstesinden gelebileceğini, çocukları akademik başarıya hazırlayabileceğini ve suç oranlarını azaltabileceğini savundu. Bu argümanları oluştururken, Ulusal Erken Eğitim Araştırmaları Enstitüsü ve Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri de dâhil olmak üzere çok çeşitli kaynaklara atıfta bulundu. Beklendiği gibi istatistiklere ve çalışmalara ağırlık veren Debater, ayrıca çarpıcı bir şekilde, “daha az şanslı olanlara fırsat vermek her insan için ahlaki bir yükümlülük olmalıdır.” gibi ahlaki argümanlar kullanarak izleyiciyle bağlantı kurmaya çalıştı.</p

“Yoksulluğu doğrudan deneyimleyemem ve kendi yaşam standartlarımla ilgili hiçbir şikâyetim yok." cümlesiyle ise seyircileri ve rakibini güldürmeyi başardı.

İnsanın Zaferi

2012 Avrupa Münazara şampiyonu Harish Natarajan ise insanları fazlasıyla iyi temsil ediyordu. Konuşmasına; iki taraf arasındaki boşluğu kapatarak, rakibini kendi savını desteklemek için giderek daha ince argümanlar bulmaya zorlayan akıllı bir taktikle başladı. Ayrıca, sınırlı kaynaklar nedeniyle okul öncesi eğitim için sübvansiyon verilmesinin en iyi yatırım olmadığına da değindi; bu konu Debater'ın nispeten görmezden geldiği, ancak izleyicilerde oldukça yankı uyandıran bir noktaydı. Münazarayı sonunda Natarajan kazandı. Ancak Debater, IBM Research'ün belirlediği hedef kitlenin bilgisini daha da zenginleştiren taraf olarak tacı aldı.

Sonuç

Teknoloji, henüz yapay zekâların bu tarz akıl yürütme becerisini insanlardan daha iyi gerçekleştirebilecekleri bir noktada olmasa da, Project Debater ileriye doğru atılmış önemli bir adımı temsil ediyor. 

Debater, bir bakıma IBM'in, yapay zekânın biz insanların “yerine geçmek” yerine, bizi güçlendirdiği ve desteklediği bir insan-makine geleceği inşa etme felsefesini takip ediyor. IBM, şu anda Debater'ın sistemini girişimler için ticarileştirme üzerinde çalışıyor. Örneğin; Debater gibi yapay zekâlar, gazetecilerin ve hatta hükümetlerin tartışmalı konuları açıklamalarına yardımcı olmak ve böylece halkı daha iyi bilgilendirebilmek amacıyla kullanılabilir.