Muhtemelen gece geç saatlere kadar deneyler yapan bilim insanlarının çoğu, espresso makinelerine aşinadır. Genellikle bu makinelerin bilim insanlarına tek faydası da kafeindir. Fakat Analytical Chemistry dergisinde yayımlanan yeni bir araştırmadan sonra; espresso makineleri, artık kimyagerler için daha farklı anlamlar ifade edebilir. Araştırmaya göre; espresso makineleri ile, çevredeki zararlı bileşiklerin test edilmesi gibi bazı karmaşık kimyasal deneylerin oldukça çabuk ve maliyetsiz gerçekleştirilmesi mümkün.

Polisiklik aromatik hidrokarbonlar (PAH); her zaman her yerde rastlayabileceğiniz bir kanserojen organik bileşikler sınıfıdır. Bu bileşikler orman yangınlarında, sanayi tesislerinde ve atık yakma tesislerinde malzemelerin tamamlanmamış yanmaları sonrasında oluşur.

Toprak ve çökelti içerisindeki PAH seviyelerinin belirlenmesi için araştırmacılar, genellikle, ilk olarak örnek içerisinden bileşikleri çıkartırlar; bu adım yaklaşık geleneksel metotlarla olarak 16 saat sürer ve fazla miktarlarda zararlı çözücüler gerektirir. Yeni geliştirilen tekniklerle bu işlem, yüksek sıcaklıklarda daha hızlı ve daha az çözücü kullanılarak gerçekleştirilebilse de, pahalı laboratuvar malzemeleri gerektirir. Yapılan yeni bir çalışmada ise bilim insanları; suyu çok çabuk bir şekilde ısıtıp su ve su buharı yardımıyla kahvenin demlenmesini sağlayan espresso makinelerinin, örnek içerisinden polisiklik aromatik hidrokarbonların daha sonraki analizlerde kullanılmak için çıkartılmasını sağlayabileceğini öne sürüyorlar.

Aslında araştırmacıların kullandıkları teknik oldukça basit; espresso makinesinde öğütülmüş kahve konulan bölüme öğütülmüş toprak koyup, makineyi az miktarda organik çözücü ve su ile çalıştırmak. Peki bu gerçekten işe yarıyor mu? Araştırmaya göre cevap: Evet! Bilim insanları yaptıkları bu çalışmayla 11 saniye içerisinde elde ettikleri ürünün içerdiği PAH miktarını, standart kromatografi prosedürü uygulayarak ölçtüler. Araştırmacılara göre; espresso prosedürü ile elde edilen sonuçlar, onaylı tekniklerle mukayese edilebilecek kadar başarılı. Tabii ki espresso prosedürünün, diğer tekniklere kıyasla oldukça maliyetsiz ve hızlı olduğunu tekrar belirtmekte fayda var.

Bu araştırma; espresso yapmak için günlük yaşamda kullanılan makinelerin, kimya laboratuvarlarında düşük maliyetli alternatifler geliştirmek için nasıl kullanılabileceğini gösteriyor. Bilim insanları çalışmalarına; bu makinelerin yiyecekler ve çevreden alınan örneklerin içerisindeki tarım ilaçlarını, tıbbi ilaçları ve deterjanları çıkartıp analiz etmekte kullanılıp kullanılmayacağının deneylerini yaparak devam ediyorlar.

---

Kaynak: American Chemical Society, Using espresso machines to do chemistry, Retrieved from https://www.acs.org/content/acs/en/pressroom/presspacs/2016/acs-presspac-june-15-2016/using-espresso-machines-to-do-chemistry.html

---