Marketlerde satılan paketli ürünlerin üzerindeki, ‘’yağsız’’ ‘’glutensiz’’ ve ‘’kalp dostu’’ sözcüklerine sıkça rastlıyoruz. Ürünler bu şekilde adlandırıldıklarında çok fazla kafa karışıklığına yol açmıyor elbette. Fakat, ‘’doğal’’ ya da ‘‘natürel’’ ürünler, diğer ürünlere nazaran daha fazla bilinmezliğe sahipler.

The U.S. Food and Drug Administration’ın (FDA) besinler üzerindeki etiketlerin yarattığı karışıklığı gidermek için bazı açıklamaları mevcut. Ayrıca, Türkiye’de de Organik Tarımın Esasları ve Uygulanmasına İlişkin Yönetmelik, organik tarımın sınırlarını çiziyor. Fakat, bir ürünün natürel olmasını belirleyen kapsamlı bir mevzuat bulunmuyor.

İlk olarak, ‘’organik’’ gıdaları ele alalım. Bir besinin organik olabilmesi için, ürünün yetiştirilmesi sırasında yalnızca onaylı olan metotların kullanılması gerekiyor. Bu metotlar mevzuat içerisinde belirlenmiş durumda. Örneğin, organik olan ürünlerde tarımsal haşere ilaçlarının ve genetik mühendisliğin kullanılması yasak, ayrıca üreticilerin doğal kaynakların korunmasına da özen göstermeleri gerekiyor.

Birçok üretici, organik üretimin veriminin düşük olması ve diğer üretim yöntemlerine göre maliyetli olmasından dolayı, özellikle etiketlemede ufak oyunlara gidiyorlar. Doğal ya da natürel etiketli ürünlerin organik gıdalarla karıştırılmasını bir pazarlama stratejisi olarak kullanıyorlar.

Bu konu üzerine, 2014 yılında Amerika'da yapılan bir araştırmada, Amerikalıların 3'te 2'sinin doğal ürünlerin yapay herhangi bir katkı maddesi içermediğini, genetiği ile oynanmadığını, tarımsal ilaçlar kullanılmadan yetiştirildiğini düşündükleri ortaya çıkmıştı. Tabii ki, bu görüşler kısmen doğru olsa da, organik ürünlerin aksine natürel ürünlerde bu özellikler üründen ürüne değişiklik gösterebiliyor.

Peki, bir ürünün ‘’doğal’’ ya da ‘’natürel’’ olmasını sağlayan şey nedir?

Doğal etiketinin ne ifade edebileceğine gelecek olursak; ‘’doğal’’ sözcüğü, ürünün sağlık açısından faydalı olduğunu ve güvenli olduğunu belirtmek için kullanılabiliyor, tabii ki bu durum üründen ürüne değişiklik gösterebiliyor. Aynı zamanda, bazı durumlarda ürünün doğrudan doğadan toplandığı ve tarımsal yöntemler kullanılmadan yetiştiği de kastedilebiliyor. Fakat, unutmamakta fayda var, botilinum toksini ve çıngıraklı yılan zehri de, bu açıdan bakıldığında, doğal olarak değerlendirilebilir.

Bu zamana kadar, FDA’nın ‘’doğal’’ ürünler için herhangi özel bir tedbir uygulaması bulunmuyor. Aynı zamanda Türkiye’de de bu konuda kapsamlı bir mevzuat bulunmadığını belirtmiştik.

Bu sebeple ‘’doğal’’ sözcüğünün daha genel kullanımı üzerinden ilerlemek gerekiyor.  ‘’Doğal’’ ya da ‘’natürel’’ sözcüğü genel olarak; yapay, sentetik bileşenler ya da katkı maddeleri içermeyen gıdaların üzerinde kullanılıyor. Bu ürünün geliştirilmesi sırasında kullanılan haşere ilaçları, üretme yöntemleri ya da besin değerleri ise ürünün doğallığını etkilemeyen etmenler olarak değerlendiriliyor.

Yani, üzerinde doğal ya da natürel yazan bir ürün, sanılanın aksine, kimyasal haşere ilaçları kullanılarak üretilmiş ya da ürünün genetiği ile oynanmış olabilir.

---

Kaynaklar:

Consumer Reports, ''Say no to 'natural' on food labels'', Retrieved from http://www.consumerreports.org/cro/news/2014/06/say-no-to-natural-on-food-labels/index.htm

USDA, ''Organic Standards'', Retrieved from http://www.ams.usda.gov/grades-standards/organic-standards

Türkiye Cumhuriyeti Başbakanlık,''ORGANİK TARIMIN ESASLARI VE UYGULANMASINA İLİŞKİN YÖNETMELİK '' Retrieved from http://mevzuat.basbakanlik.gov.tr/Metin.Aspx?MevzuatKod=7.5.14217&MevzuatIliski=0&sourceXmlSearch=

USA Today, ''66% of consumers wrongly think "natural" means something'' Retrieved from http://www.usatoday.com/story/money/2014/06/17/natural-food-labels-no-meaning/10674755/

---