Post Author Avatar
Baran Bozdağ
Boğaziçi Üniversitesi - Yazar / Editör
66 milyon yıl önce Kretase sonu yok oluş sırasında; içinde bugünkü kuşların atası olmayan dinozorların da bulunduğu dünyadaki türlerin yüzde 75'i ortadan kalkmıştı. Bilim insanları son dönemde yapılan çalışmalar ile, Yucatan'a düşen göktaşının etkisi ile yani göktaşını takiben meydana gelen devasa volkanik aktivitelerin bu yok oluş olayı için ard arda gelen iki sorumlu olay olduğunu öne sürüyor. Daha önce, genel yargıya göre; bu yok oluşa sebep olan tek etkenin göktaşı olduğu düşünülüyordu ve başka etmenlerin olduğu konusunda çıkışlar olsa da eldeki kanıtlar az miktardaydı.

Bahsi geçen genel kabul görmüş bu nosyonu belki de haksız çıkaracak bir gelişme yaşandı ve araştırmacılar azımsanmayacak düzeyde  iki küresel ısınma olayı gerçekleşmiş olduğunu ortaya koydu. Her iki olayın yaşanmadığı tarihlerdeki küresel sıcaklık ortalamasının belirlenmesi için araştırmacılar Antarktika'daki Seymur Adası'ndaki iyi korunmuş fosil kabuklarının içindeki oksijen ve karbon miktarlarını inceledi. Kabuklar, 3.5 milyon yıllık bir aralığı kapsayan, volkanizm aktivitelerinin ve dinozor çağının sonunu getiren olayları atlatmayı başarmış istiridye benzeri 5 yakın akraba türe aitti.

Daha da özel olarak, bilimciler kabuklardaki iki izotop formunun (oksijen-18 vw karbon-13) bulunduğu karbonat minerallerinin oranını tespit etmeye çalıştı. Bu izotopların aynı molekül içinde bulunmasının, bu molekülleri bulunduran kabukların oluştuğu sırada suyun sıcaklığının bir göstergesi olduğu biliniyor. Yapılan tetkiklerin sonucunda noktasal olarak su sıcaklık ortalamasının, göktaşı etkisinin ardından 1.1°C kadar arttığı gözlemlendi.

Buna karşılık su sıcaklığının aynı dönemde şu an Hindistan sınırları içindeki volkanik patlamanın ardından 7.8.°C arttığı gözlemlendi. Bu artışın temel sebebinin, göktaşının çarpmasından 150.000 yıl önce, küresel-ısıtıcı etkisi olan karbon dioksiti püskürtmeye başlaması olduğu düşünülüyor.

Nature Communications'da yayımlanan çalışmanın atıfta bulunduğu daha önceki çalışmalar, bölgede bu dönemde yok olduğu tespit edilen 24 türe ait fosillerden elde edilen bilgilere göre, türlerden 10 tanesinin volkanizm, buna karşılık diğerlerinin asteroid etkisi ile yok olmuş olduğunu gösteriyordu.

Küresel ısınma darbelerinin deniz türlerini nasıl öldürdüğü tam olarak bilinmemekle birlikte, her grup soy tükenme olayının temel sebebi birbirinden farklı da olabilir. İlk yok oluş dalgası sırasında ortadan kaybolan neredeyse tüm türler deniz tabanında yaşayan türlerdi. Ancak asteroid etkisi ile yok olan -bahsi geçen 14 tür- türlerden sekizi yüzeyde veya orta derinlik sularda yaşamaktaydı.




Kaynak : Sid Perkins, Ancient global warming spikes suggest dinosaurs died of a double disaster, 5 Temmuz 2016, www.sciencemag.org/news/2016/07/ancient-global-warming-spikes-suggest-dinosaurs-died-double-disaster

Makale Referans :  Sierra V. Petersen, Andrea Dutton, Kyger C. Lohmann, End-Cretaceous extinction in Antarctica linked to both Deccan volcanism and meteorite impact via climate change, Nature Communications, doi:10.1038/ncomms12079, 05 Temmuz 2016 www.nature.com/ncomms/2016/160705/ncomms12079/full/ncomms12079.html



Bu içerik BilimFili.com yazarı tarafından oluşturulmuştur. BilimFili.com`un belirtmiş olduğu “Kullanım İzinleri”ne bağlı kalmak kaydıyla kullanabilirsiniz.
Kaynak ve İleri Okuma
Etiket

Projelerimizde bize destek olmak ister misiniz?

Dilediğiniz miktarda aylık veya tek seferlik bağış yapabilirsiniz.

Destek Ol

Yorum Yap (0)

Bunlar da İlginizi Çekebilir