Harvard Medical School’dan David Reich’in öncülük ettiği araştırmaya göre; tarih öncesi insanların antik DNA’larının analizleri, şimdiki tarihten 45.000 ile 7.000 yıl öncesi aralığında Avrupa’da dramatik popülasyon değişimlerine işaret ediyor.

Nature dergisinde yayımlanan yeni genetik veriler, tarih öncesi insan popülasyonlarında gerçekleşen, yaklaşık 19.000 yıl önceki Buzul Çağı’nın sonuyla yakından ilişkili iki büyük değişimi açığa çıkartıyor. Dünya yüzeyindeki buzullar azaldıkça, Avrupa’ya güneybatı Avrupa’da yaşayan (şimdiki İspanya) tarih öncesi insanlar yayıldılar. İkinci olay ise yaklaşık 14.000 yıl önce gerçekleşti. Bu olayda da güneydoğudan gelen (şimdiki Türkiye ve Yunanistan) insanlar Avrupa’ya yayılıp, buraya güneybatıdan ilk göçen insanları yerlerinden ettiler.

Arkeolojik araştırmaların bulgularına göre; modern insanlar yaklaşık olarak 45.000 yıl önce Avrupa’ya yayılmaya başladılar ve Neandertallerin yaşam alanlarını ele geçirdiler. Bu tarih, Neandertallerin yaptıkları aletlerin arkeolojik kayıtlarda ortadan kalkmasından anlaşılabiliyor. Ayrıca bilim insanları Buzul Çağı boyunca –yaklaşık 12.000 yıl önce biten ve 25.000-19.000 yıl öncesi aralığında en yüksek yoğunluğuna ulaşan uzun süreçte—  İskandinavya ve Avrupa’nın kuzey bölgelerinden Fransa’nın kuzeyine kadar ulaşan bölgenin buzullarla kaplı olduğunu da biliyorlar. 19.000 yıl önce buzul tabakası yavaş yavaş geri çekilmeye başladığında da, tarih öncesi insanlar Avrupa’nın kuzeyine doğru yeniden yayılmaya başladılar.

Fakat bu araştırmadan önce, 45.000 ile 7.000 yıl öncesi zaman aralığında yaşamış tarih öncesi Avrupa modern insanlarına ait genomik verileri olan yalnızca 4 örnek bulunuyordu. Bu durum, insanların bu süreç içerisinde nasıl göç edip evrimleştiklerinin anlaşılmasını neredeyse imkansız hale getiriyordu.

Reich’in belirttiğine göre; yalnızca 4 örnek ile Avrupa tarihinin bu büyük periyodunun açıklanması, bir filmi 4 durağan resimle özetlemeyi denemeye benziyor. Fakat 51 örnek ile, her şey değişebilir. Örnek sayısının artması ile bu süreçle ilgili daha net fikir sahibi olabiliriz. Ayrıca Reich’e göre araştırılan bu tarih aralığı; iklim değişikliklerinin ciddi ölçekte olduğu zamanlar olan ve büyük popülasyon yer değişimlerinin gerçekleştiği son 7.000 yıllık süreçten daha az karmaşık değil.

Genetik veriler, 37.000 yıl öncesinden başlayarak bütün Avrupalıların, Buzul Çağı boyunca devamlılığını sağlayabilmiş tek bir popülasyondan geldiğini gösteriyor. Avrupa’nın değişik bölgelerinde bu popülasyonun uzantılarına ulaşmak mümkün. Bunlardan birisini de Belçika’dan bir örnek temsil ediyor. Bulgulara göre, bu sınıf 33.000 yıl önce Avrupa’nın birçok bölümünde yer değiştirmiş. Fakat yaklaşık 19.000 yıl önce popülasyon Avrupa’ya yayılmış. Bu soyun gözlemlendiği en eski tarihli örnekten elde edilen verilere göre, bu popülasyonun günümüz İspanya’sından yayıldığı anlaşılıyor.

Araştırmacılar ikinci önemli olayın ise yaklaşık 14.000 yıl önce gerçekleştiğini tespit ettiler. Reich’e göre, bu olayda Avrupa’da bir popülasyon devri gerçekleşti. Fakat bu sefer Avrupa’ya yayılan popülasyon batıdan değil de doğudan yani şimdiki Türkiye ve Yunanistanın olduğu taraftan geldi.

David Reich:

‘’Oldukça farklı genetiklerin Avrupa boyunca yayıldığını ve daha önce burada bulunan güneybatı insanlarını yerinden ettiğini görüyoruz. Batıdan gelmiş bu insanlar, tarım gelene gelene kadar binlerce yıl varlıklarını sürdürdüler. ‘’

Araştırmacılar ayrıca yaklaşık 45.000 yıl önce modern insanlar Avrupa’ya yayıldığı zamanlarda Neandertaller ile kaynaşma olduğunu da tespit ettiler. Tarih öncesi insan popülasyonları %3 ila %6 oranında Neandertal DNA’sı içeriyorlar. Fakat bugün, insanların çoğu yalnızca %2 oranında Neandertal DNA’sı barındırıyor. Reich’e göre; Neandertal DNA’sı modern insanlar için bir parça toksik. Bu araştırma ayrıca, doğal seçilimin Neandertal neslini ortadan kaldırması durumu için de delil sağlıyor.

---

Makale: Qiaomei Fu, Cosimo Posth, Mateja Hajdinjak, Martin Petr, Swapan Mallick, Daniel Fernandes, Anja Furtwängler, Wolfgang Haak, Matthias Meyer, Alissa Mittnik, Birgit Nickel, Alexander Peltzer, Nadin Rohland, Viviane Slon, Sahra Talamo, Iosif Lazaridis, Mark Lipson, Iain Mathieson, Stephan Schiffels, Pontus Skoglund, Anatoly P. Derevianko, Nikolai Drozdov, Vyacheslav Slavinsky, Alexander Tsybankov, Renata Grifoni Cremonesi, Francesco Mallegni, Bernard Gély, Eligio Vacca, Manuel R. González Morales, Lawrence G. Straus, Christine Neugebauer-Maresch, Maria Teschler-Nicola, Silviu Constantin, Oana Teodora Moldovan, Stefano Benazzi, Marco Peresani, Donato Coppola, Martina Lari, Stefano Ricci, Annamaria Ronchitelli, Frédérique Valentin, Corinne Thevenet, Kurt Wehrberger, Dan Grigorescu, Hélène Rougier, Isabelle Crevecoeur, Damien Flas, Patrick Semal, Marcello A. Mannino, Christophe Cupillard, Hervé Bocherens, Nicholas J. Conard, Katerina Harvati, Vyacheslav Moiseyev, Dorothée G. Drucker, Jiří Svoboda, Michael P. Richards, David Caramelli, Ron Pinhasi, Janet Kelso, Nick Patterson, Johannes Krause, Svante Pääbo, David Reich. The genetic history of Ice Age Europe. Nature, 2016; DOI: 10.1038/nature17993

Kaynak: Howard Hughes Medical Institute. (2016, May 2). The genetic history of Ice Age Europe. ScienceDaily. Retrieved May 4, 2016 from www.sciencedaily.com/releases/2016/05/160502131231.htm

---