Araştırmacılar ergin arıların, genç olanları kendi doğal yöntemleriyle nasıl aşıladıklarını keşfetti.

Günümüzde birçok insan, çocuklarına aşı yaptırmamayı tercih etse de, arıların böyle bir seçim hakkı yokmuş gibi gözüküyor. Yumurtadan çıkan her arı, polen ve nektar aramak için kovanı terk ettiğinde karşılaşabileceği bakterilere karşı işleyen bir savunma mekanizması ile doğar. Araştırmacılar, sonunda böceklerin böylesine bir mekanizma geliştirmeyi nasıl başardıklarını çözdüler.

PLOS Pathogens’te yayınlanan makalenin yazarı Dalial Freitak; “Doktora çalışmalarıma başladığım günden beri, arıların bağışıklık sistemi üzerine çalışıyorum. Aradan geçen 10 yıldan sonra, bulmacanın en önemli parçasını çözdüğüme inanıyorum ve bu inanılmaz bir duygu!” diyor.

Konunun gelip dayandığı nokta ise, vitellogenin adı verilen özel bir protein. İşçi arılar çiçekten çiçeğe uçarken, kondukları yerlerden bulaşan çeşitli bakteri ve patojenleri –hastalık mikrobu- kendileriyle kovana getirirler. Ardından, bu arılar topladıkları polenleri “arı sütüne” dönüştürürken, bakteriler besinin içine karışır.

Kraliçe arı, üretilen bu sütle beslenerek arı sütünün içindeki bakteriyi parçalar. Elde edilen besini, karaciğere benzeyen organına gönderir ve bu noktada vitellogenin devreye girer. Proteine bağlanan bakteri parçaları, kraliçe arının kanında dolaşmaya başlar ve ürettiği yumurtalara ulaşır. Böylece, yavru arılar yumurtalarından, çevrelerinde karışılacakları bakterilere karşı “aşılanmış” olarak çıkar. Bu sistem; annelerinin bebeklerini patojenlere karşı korumak için plasenta yoluyla gönderdikleri antikorlara benzemektedir.

Arizona State University’den Gro Amdam durumu şöyle açıklıyor: “Şimdiye dek, arıların yavrularına bağışıklık sistemini nasıl aktardıkları gizemini koruyordu. Vitellogenin üzerine yaptığımız 15 yıllık araştırmamız neticesinde bu durumu keşfedebildik.”

Araştırmacılar bu bilgiyi, ölümcül hastalıklara karşı kendilerini doğal yöntemlerle koruyamayan böcekler için yenilebilir arı aşısı üretmede kullanabileceklerini umuyor. Bu sentetik aşı ile Paenibacillus larvae bakterisinin sebep olduğu ve arıcılıkta ‘Amerikan Yavru Çürüklüğü’ –arı larvalarını öldüren sporlar- olarak bilinen hastalık engellenebilir. Bu, böcekler için üretilen ilk aşı olacak.

Vitellogenin proteininin sadece arılarda değil, kelebeklerden kaplumbağalara, yumurtlayarak çoğalan tüm hayvanlarda bulunduğu da keşfedildi. Bu yeni keşif, tehlikede olan türlerin korunmasında ya da kümes hayvanlarının aşılanmasında kullanılabilir.

 

KAYNAK:

Salmela H, Amdam GV, Freitak D (2015) Transfer of Immunity from Mother to Offspring Is Mediated via Egg-Yolk Protein Vitellogenin. PLoS Pathog 11(7): e1005015. doi:10.1371/journal.ppat.1005015
Kaynak ve İleri Okuma
Etiket

Projelerimizde bize destek olmak ister misiniz?

Dilediğiniz miktarda aylık veya tek seferlik bağış yapabilirsiniz.

Destek Ol

Yorum Yap (0)

Bunlar da İlginizi Çekebilir