Post Author Avatar
Yusuf Cem Durakcan
Boğaziçi Üniversitesi - Çevirmen/Yazar
Gümüş renkte bir metal olan alüminyum, doğada boksit cevheri halinde bulunur. Kolaylıkla dövülebilir ve işlenebilir olmasının yanında dayanıklılığı ve hafifliği sebebiyle birçok alanda milyonlarca farklı ürünün yapısında kullanılır.

Fakat bizim bu yazıda ilgileneceğimiz kısım, daha çok mutfakta bulunan alüminyum malzemelerin sağlığımız üzerindeki etkileri olacak. Çünkü bazı servis kaşıkları, tabaklar, pişirme araç gereçleri gibi malzemelerde alüminyuma rastlamak mümkün. Tabii ki isminden de kaynaklı olabilir, alüminyum metaline daha çok alüminyum folyolardan aşinayız. 

Alüminyum ve Sağlık


İnsan vücudu, az miktarlarda alüminyum metalinin üstesinden gelebiliyor ve vücuda az miktarda alüminyum alınması, sağlık açısından herhangi bir problem oluşturmuyor. Dünya Sağlık Örgütü’ne göre de bu miktar kilogram başı günlük 40 miligram. Yani 60 kilogram ağırlığında bir bireyin vücudu, günlük 2400 miligrama kadar alınan alüminyumu rahatlıkla vücut dışına atabiliyor. Bu rakam size çok gibi görünmüş olabilir. Fakat günlük tükettiğimiz yiyecekleri düşününce, aslında bu rakamın çok üstüne çıktığımızı söyleyebiliriz. Mısır, kaşar peyniri, tuz, çeşitli otlar, baharatlar ve çay gibi besinler içerisinde alüminyum bulunuyor.  Mutfaktaki bazı araç-gereçlerde de alüminyum bulunduğunu daha önce belirtmiştik. Ayrıca alüminyum türevi olan alüminyum sülfat da içme suyunun saflaştırılması sürecinde koagülan ya da diğer adıyla pıhtılaştırıcı madde olarak kullanılıyor.

Bütün bu besinleri ve kullanılan araç gereçlerden yiyeceklerimize geçebilecek alüminyumu düşününce, aslında 2400 miligramın üzerine çıkmanın çok kolay olduğunu söylemek mümkün. Peki alüminyumun insan sağlığına nasıl etkileri var?

Yapılan çalışmalarda, alüminyumun insan sağlığını tehdit edebileceği önermesinde bulunuluyor. Örneğin yapılan araştırmalar, Alzheimer hastalığı olan insanların beyinlerinde yüksek alüminyum konsantrasyonuna rastlandığını gösteriyor. 2011 yılında International Journal of Alzheimer’s Disease’de yayımlanan bu araştırmayı yapan bilim insanları, Alzheimer hastalığının insanların yaşam biçimlerinin sanayileşme ile değişmesinden dolayı ortaya çıktığını savunuyorlar. Dolayısıyla Alzheimer hastalığı ile kullandığımız alüminyum içeren sanayi ürünleri arasında ciddi bağlantı olabilir.

Fazla miktarda alüminyum alımının, sağlık açısından başka riskleri de var. Yapılan çalışmalar, yüksek alüminyum alımının kemik hastalığı ve böbrek yetmezliği olan insanlara zararlı olabileceğini gösteriyor. Ayrıca alüminyum alımının beyin hücrelerinin gelişme hızını azalttığı savunuluyor. Bahsi geçen bu çalışmaları detaylı incelemek isterseniz, yazının altındaki ‘Kaynaklar ve İleri Okuma’ bölümüne göz atabilirsiniz.

Alüminyum Folyo ile Yemek Pişirmek


Fırında balık yaparken, sebze kızartırken ya da et yemekleri yaparken, alüminyum folyo sıklıkla kullanılır. Peki alüminyum folyo içerisinde yemek pişirmek sağlıklı mı? Alüminyum folyodan yiyeceklerimizin içerisine alüminyum metalinin geçmesi mümkün mü?

Yukarda bahsettiğimiz bütün sağlık risklerini en aza indirmek için, yemek yaparken alüminyum konsantrasyonuna dikkat etmek gerekiyor. Eğer alüminyum çaydanlık ya da başka bir mutfak gereci kullanıyorsanız, malzemeyi meydana getiren alüminyumun oksitlenmesi muhtemeldir. Oksitlenme ile alüminyumun dışında ince mat bir tabaka oluşur ve alüminyum bu yolla yiyeceklerinize geçmez. Fakat eğer bu malzemeleri iyice yıkıyorsanız, bu oksit katmanı muhtemelen malzemeden uzaklaştırıyorsunuzdur. Oksit katmanı olmayan malzemelerden, alüminyumun yiyeceklerinize ya da içeceklerinize geçmesi mümkün hale geliyor. Bu malzemeleri daha güvenli hale getirmek için kolay bir yöntem de uygulayabilirsiniz. Eğer bu malzemeleri kullanmak zorundaysanız, alüminyum çaydanlığınızın ya da tencerenizin içerisinde birkaç kez su kaynatabilirsiniz. Benzer bir şekilde alüminyum kaşık, çatal gibi daha küçük araç-gereçleri de su içerisinde kaynatabilirsiniz. Kaynatma sonrasında alüminyum malzemenin yüzeyinde doğal bir oksit katmanı oluşturursunuz. Bu kaynatma işlemi sonrasında, malzeme eski parlaklığını kaybedecektir. Fakat parlaklık ile sağlıklı olmak arasındaki seçimde, hangi seçeneğin ağır basacağı aşikar.

Alüminyum folyo içerisinde yemek pişirme durumu ise biraz daha farklı. Alüminyum folyo bir kullan at malzeme olduğundan, içerisinde oksit katmanı oluşturmanız pek de mümkün değil. Bu konu üzerinde yapılan bir araştırmanın bulguları da, alüminyum folyo içerisinde yemek pişirme sırasında yiyeceğe oldukça yüksek miktarlarda alüminyumun geçtiğini gösteriyor. Bu miktar, Dünya Sağlık Örgütü’nün belirttiği maksimum limitlerin de üzerinde.

Araştırmaya göre, alüminyum oldukça kolay şekilde yiyeceklerin içine sızabiliyor. Ayrıca asidik ve sıvı besinlere, alkollü ve tuzlu besinlere olduğundan daha fazla alüminyum nüfuz ediyor. Eğer alüminyum folyo içerisinde yemek pişirirken daha fazla baharat kullanırsanız, besin içine nüfuz eden alüminyum miktarını daha da artırmanız mümkün.

Alüminyum ve insan sağlığı arasındaki bağlantıyı gösteren araştırmalar ile bu araştırmanın verilerini birleştirince, alüminyum folyonun yemek pişirirken kullanılmaması gerektiği sonucunu çıkartabiliriz. Yemek pişirirken porselen ya da cam kaplar kullanmak, alüminyum içeren malzemelerin kullanılmasından çok daha sağlıklı olacaktır.




Kaynaklar ve İleri Okuma:

  • Risk Assessment of Using Aluminum Foil in Food Preparation, Int. J. Electrochem. Sci., 7 (2012) 4498 - 4509, Retrieved from http://www.electrochemsci.org/papers/vol7/7054498.pdf

  • Ron Knight, The Oxidation of Aluminum, Corrosionpro, Retrieved from http://www.corrosionpro.com/blog/the-oxidation-of-aluminum/

  • Aluminum exposure: a study of an effect on cellular growth rate, Science of The Total Environment, http://dx.doi.org/10.1016/S0048-9697(00)00892-5

  • The Epidemiology of Alzheimer's Disease, British Medical Bulletin, Retrieved from http://bmb.oxfordjournals.org/content/42/1/3.abstract

  • Public Health Statement for Aluminum, Agency for Toxic Substances and Disease Registry, Retrieved from http://www.atsdr.cdc.gov/phs/phs.asp?id=1076&tid=34

  • Ochmański W, Barabasz W. . Przegl Lek. 2000;57(11):665-8. Review. Polish. PubMed PMID: 1129321.

  • Comparison of the regional distribution of transferrin receptors and aluminium in the forebrain of chronic renal dialysis patients. J Neurol Sci. 1989 Dec;94(1-3):295-306. PMID: 2614472

  • Link between Aluminum and the Pathogenesis of Alzheimer's Disease: The Integration of the Aluminum and Amyloid Cascade Hypotheses Int J Alzheimers Dis. 2011; 2011: 276393.  Published online 2011 Mar 8. doi:  10.4061/2011/276393






Bu içerik BilimFili.com yazarı tarafından oluşturulmuştur. BilimFili.com`un belirtmiş olduğu "Kullanım İzinleri"ne bağlı kalmak kaydıyla kullanabilirsiniz.
Kaynak ve İleri Okuma
Etiket

Projelerimizde bize destek olmak ister misiniz?

Dilediğiniz miktarda aylık veya tek seferlik bağış yapabilirsiniz.

Destek Ol

Yorum Yap (0)

Bunlar da İlginizi Çekebilir